Psikoz bir akıl hastalığı olup bu grup psikiyatrik hastalıkları kapsayan ana tanı kategorisidir. Psikoz ana
başlığı ; şizofreni ve şizofreni yelpazesi içindeki bozukluklar, paranoid bozukluk , organik ( bedensel hastalık
sonucu ) psikozlar, affektif psikozlar (depresyon ve bipoların ileri safhası) , uyuşturucu ve alkole bağlı
psikozlar, bazı psikiyatrik bozuklukların algı ve düşünce bozukluğu ilave olan durumları gibi geniş bir
çerçeveyi kaplar.
Geçici psikozlarda vardır. Kısa süreli yaşanan ve geçen durumlardır. Örneğin uyuşturucu kullanımına bağlı
geçici veya çok uzun süre devam etmeyen psikotik rahatsızlıklar oluşabilir. Birkaç gün süren yada haftalar
içinde kaybolan psikozlarda vardır. Ancak 6 ayı geçen psikozların kalıcı olma ihtimali yüksektir. Özellikle
uyuşturucunun yada bazı ilaçların etkisi ile oluşan geçici psikozlar , kişinin psikoza eğiliminin ipucunu da
verebilir.
Atipik, isminden de anlaşıldığı gibi aslında DSM ve ICD gibi teşhis kriterlerini sistematik olarak sunan
psikiyatrik sınıflama sistemlerinde , psikoz olarak nitelendirilen bozukluklarda belirlenen tanı kriterlerine
uymayan durumlar için kullanılmaktadır.
Birçok durumda psikozların tanı kriterleri net ve belirgin iken , özellikle şizofreni ve benzeri bozukluklarda
bazı hastalar tanı kriterlerini tam doldurmadıklarından tanı konusunda belirsizlikler ortaya
çıkmaktadır. Aslında bu küçük bir grup hasta için söz konusu iken, ülkemizde gereğinden fazla hastanın
tanısında atipik psikoz adına rastlanmaktadır. Bu durumun oluşmasının nedenleri de vardır.
ATİPİK PSİKOZ TANISI
1- Psikiyatrist psikoz teşhisinde ve özellikle şizofreni tanısı konusunda hastasını detaylı ve süreç içinde
değerlendirerek tanıyı koymalıdır.
2- Atipik Psikoz tanı konulamaması değil kendi başına bir tanıdır. Neden tipik olmadığını psikiyatristin
hastasına açıklayabilir olması gerekir.
3- Bazen kolay tanı adı olarak kullanılmaktadır. Bu uygun bir tanımlama değildir.
4- Çünkü ileride hasta için ileride tanı ve tedavi planı karmaşasına yol açabilir
5- Çokca Atipik tanısı konuluyorsa o zaman bu tanı tipik olur.
6- Şizofreninin alt tiplerinde tam şekillenmeyen durumlara atipik değil “ Ayrışmamış Şizofreni “ denir.
7- Hastaların gizli tuttukları uyuşturucu kullanımı tanıyı atipik yönüne çekebilir
8- Aynı şekilde fark edilmeyen bedensel rahatsızlıklara yani genel tıbbi duruma bağlı psikotik bulgular
atipik görünüm verebilir.
9- Çıkar amaçlı psikoz taklidi yapan bireyler atipik psikoz bulguları verebilirler.
10- Az bilinen ama ismi olan bazı psikiyatrik sendromlar da eğer bilinmiyorsa eksik olarak atipik şemsiyesi
altında toplanabilir. DSM ve ICD sınıflama sistemleri tanı koyma için tek başlarına kullanılırsa yetersiz kalırlar.
11- Başka Türlü Adlandırılamayan Psikotik Bozukluk (BTA Psikoz) tanısı da Atipik Psikoz tanısına yakın
veya eşdeğer kullanılmaktadır. Ancak bu psikotik bozukluğun erken ve tam belirgin olmayan döneminde
kullanılmalıdır.
|