Ergenlik veya adolesan psikolojisi çocuk ve erişkinden farklı özellikler taşır. Bunun nedeni ise beyin
gelişiminin farklılığında ve çevrenin etkisiyle oluşan davranım değişimindedir. Yaş olarak 12 yaşından başlayıp
ortalama 10 yıl sürüp 20’li yaşların ortasına kadar sürebilmektedir. Yani kabaca üniversite bitimine ve ilk işe
başlama yaşına kadar olan dönemi kapsar. Aslında uzun bir dönemdir.
Bu dönemde gençler daha tepkisel olurlar. Duygusal dalgalanmaları daha yoğundur. Daha maceracı ve risk
almayı seven tutumdadırlar. Onun için ailelerinin çok da hoşlanmadığı ve izin vermeyeceği eylem ve
aktivitelere katılırlar. Aileleri ile riskli ve kurallara aykırı bu davranışları nedeniyle tartışırlar. Uyku ihtiyaçları
artar ama gece yeterince uyumadıkları için sabah geç kalkar yada okulda uyurlar. İştah düzenleri değişir ve
heyecan ararlar. Delikanlı terimi onun için bu yaş grubu için kullanılır.
Beyin gelişiminin o yaştaki düzeni nedeniyle sabırsız olurlar ve istediklerinin yapılmasını bekleyemezler. Bu
sabırsızlıkları şımarıklık ve mantıksızlık diye düşünülür. Halbuki ergen beynindeki gelişimin yaşla uyumlu
geriliği nedeniyle bekleyerek ve sabrederek kazanma yerine hemen ve beklemeden sahip olmayı seçerler.
Beyindeki sinir bağlantıları bu dönemde hem genetik hem de deneyimleri ile budanmaya başlar ve bunun
sonunda artık kişilik özellikleri belirginleşir.
Beynin gelişimine ve çevre etkisine bağlı bu değişiklikler her ergende aynı hızla ilerlemez. Bazıları bu
dönemleri hızlı ve sorunsuzca atlatırken bazılarındaki beklenen olumlu beyin olgunlaşması yetersiz
kaldığından yaşlansalar bile olgunlaşamazlar.
ERGEN RUHSAL SORUNLARINA NASIL YAKLAŞILMALI
1- Genç birey sizden farklı beyne dolayısı ile farklı duygu ve düşünceye sahiptir
2- Erişkin çaba ve emekle bir noktaya gelindiğini bilir ergen ise çabuk ve hemen kazanmak ister
3- Çabuk heveslenir bekleyemediği için çabuk bıkar
4- Ergen heyecan ve aceleciliği ile erişkin ise aşırı düşünme ve yavaşlığı ile kaybeder
5- Dürtüleri, duyguları ve heyecanına birde riski görmeme eklenince yaşamlarını tehlikeye atarlar
6- Çevrelerindeki arkadaşlarını ve onun istediği yönde sağlıksız da olsa akıl verenleri sizden daha çok dinler
7- Olumsuz çevrelerinden uzaklaştırmak için ortam değiştirmeleri gerekir
8- Yenilik ve heyecan arayışlarını onlara yön verecek ortam sağlayarak gidermek gerekir yoksa yaşamlarını
bozacak ortamlara çekilirler
9- Eve ve bilgisayara kapanmaları , kötü arkadaş ve uyuşturucu kadar tehlikelidir
10- Kendi içlerine kapanıp sosyal medya ve internette yaşamaları beyinlerini farklı geliştirecektir. Zamanla
onları sosyal ilişkileri zayıf , duygularını ifade etme ve yaşamada yetersiz, çekingen, pratik işlerde yetersiz,
sadece zihinsel olarak yaşayan ve karşıt cinsleri tarafından çekici bulunmayan hale getirebilir.
11- Onun için ergenliğe girmeden iyi ve paylaşımcı arkadaş ilişkileri ve ortamın sağlanması gerekir
12- Heyecan ve riski almasına engel değil tedbirli ortamlarda yaşamalarını sağlayın
13- Ergenlik dönemi psikiyatrik hastalıkların çoğunun başlangıç dönemidir. Çok sorunlu yada çok sessiz
gençlerde psikiyatrik bir rahatsızlık başlangıcı olabilir.
14- Değişik şekillerde kendilerine zarar verme davranışına girebilirler . Fark etmeye çalışın
15- Tıkandıklarında , hata yaptıklarında ve terk edildiklerinde birde siz aşırı eleştirip üstlerine yüklenmeyin ,
çökebilirler.
|