Gebelik birçok kadın için beklenen bir durum iken bazıları için ise tamamen sürpriz bir durum olabilir. Fakat her iki durumda da insanları etkilemektedir. Gebelik nedeniyle meydana gelen doğal hormonal değişiklikler ise hamile kadının ruh durumunu önemli ölçüde değiştirebilmektedir.
Hormonların etkilerini birçok kadın adet öncesi dönemde ya da doğum kontrol hapları aldığı zaman yaşamaktadır. Gebelikte de aynı hormonlar ruhsal durum değişikliğine neden olabilmektedir. Aslında gebelik sonrası ortaya çıkabilen psikiyatrik rahatsızlıklar (doğum sonrası depresyonu ya da psikozu gibi) daha çok gündeme gelse bile, gebelik sırasındaki psikiyatrik değişiklikler biraz gözden kaçabilmektedir. Burada bir diğer nokta da hamilelik öncesi psikiyatrik rahatsızlığı olanların (iki uçlu mizaç bozukluğu, şizofreni, ciddi depresyonlar) gebelik sırasında takibidir.
Ayrıca ailesinde gebelik sonrasında önemli psikiyatrik rahatsızlıklar yaşanan hamileler, daha yakından takip edilmelidirler.
Gebelik sırasında doktor ve sağlık çalışanlarını ile gebenin bir güven ilişkisi oluşturması bu süreçte en önemli yardım olmaktadır. Ayrıca kadın doğum çalışanları sadece gebeye değil, onların ailelerine de destek sunarlarsa önemli ölçüde aileyi rahatlatmış olurlar. Özellikle ilk gebeliğine hamile olup, gebelik sürecinde neler yaşandığını bilmeyen kadınlar bu durumun sıkıntısını yaşamaktadırlar.
Gebelik sırasında herhangi bir ruhsal rahatsızlığının oluşmaması için psikiyatrik ya da terapist desteği önemlidir. Özellikle gebelik öncesi depresyonu ya da kaygı konusunda sorunları olanların, gebelik esnasında sıkıntıları yeniden başlamadan bir ruhsal destek almaları, bu şikâyetlerin ortaya çıkışının önlemi açısından önemlidir.
Bu desteğin önemi özellikle gebelik esnasında en çok bilinen psikiyatrik rahatsızlıkların oluşma sıklığı rakamlarında görülmektedir. Örneğin, gebelik sırasında % 12-7 oranında depresif şikâyetler görülmektedir. Bu şikâyetlerin en çok yoğunlaştığı dönem gebeliğin 32. haftası (8 ay) ve doğum sonrası ise 8. hafta (2. ay) civarındadır. Onun için bir gebenin ruhsal sıkıntılar açısından en riskli dönemler doğumdan önceki son 6 hafta ve doğum sonrası olan 12 haftadır.
Ruhsal sıkıntılar gebe kadın üzerinde olduğu gibi çocuk üzerinde de olumsuz etkiler yaratmaktadır. Hamile annenin psikiyatrik sıkıntıları, bebeklerde zihinsel gelişimin yavaş olmasına ve ilerde davranış problemlerine yol açabildiğinden de bahsedilmektedir. Yani gebedeki sıkıntılar çocuğuna da olumsuz olarak yansıyabilmektedir.
Birçok psikiyatrik rahatsızlığın ortaya çıkışını önlemede, gebelik sırasında eş ya da aile desteği önemli rol oynamaktadır. Unutulmaması gereken bir konuda, gebelik sırasında psikiyatrik rahatsızlığı olanlara, ilaç dışında sunulacak diğer birçok seçeneğin olmasıdır. Mesela, gebelik öncesi iyi bir ruhsal değerlendirme ve gebelik sırasında destek ve gerekirse terapi, birçok sıkıntının ortaya çıkmasına engel olabilmektedir.
|