Psikiyatride ilaç kullananların en büyük kaygısı bu ilaçlar bana zarar verir mi sorusudur. Yan etkisi olmayan
hiçbir ilaç yoktur. Yan etkisi olmayan hiçbir bitki de yoktur. Aslında yan etkisi olmayan dünyada hiçbir madde
yoktur.
Psikiyatri ilaçlarını kullananlar özellikle ilaçlarının karaciğer üzerindeki olumsuz yan etkilerinden kaygılanırlar.
Çünkü psikiyatride ilaçların büyük çoğunluğu karaciğerde parçalanır ve karaciğer üzerine etkileri vardır. Çok
az sayıda karaciğerde parçalanmayan ilaçlar da vardır.
Örneğin Lityum (Lithuril) , Gabapentin içeren ilaçlar ( örneğin Neurontin) ve Topiramat ( örneğin Topamax )
içeren ilaçlar karaciğer üzerine olumsuz bir etki yaratmazlar.
Tam aksine Agomelatin ( Valdoxan ) karaciğer üzerine olumsuz yan etkileri riski nedeniyle, kan tetkikleri ile
karaciğer üzerine etkisi takip edilmesi gereken bir antidepresandır. Bazı psikiyatri ilaçları ise karaciğerde
yağlanma riskini arttırır. Örneğin Olanzapin, Klozapin ve Valproat içeren ilaçlar gibi.
ANTİDEPRESANLAR
Karaciğer üzerine olumsuz etkisi olan depresyon ilaçları ; İmipramin ( Tofranil) ,Amitriptilin (Laroxyl),
Agomelatin (Valdoxan) , Venlafaksin, Duloksetin, Sertralin, Bupropion,Trazodon içeren ilaçlardır.Bunlardan ilk
üçü olan daha riskli ilaçlar dışındakiler genelde % 1 oranında karaciğer üzerinde olumsuz etki yaratırlar.
Karaciğer üzerine etkisi çok düşük olan ilaçlar ise; Sitalopram,Esitalopram, Paroksetin ve Fluvoksamin içeren
ilaçlardır.
ANTİPSİKOTİKLER
Karaciğer üzerine en olumsuz etkisi olan ancak eski bir ilaç olduğu için pek sık kullanılmayan Klorpromazin (
Largactil)içeren ilaçlardır. Klozapin içeren ilaçları kullananlarda ise karaciğer testleri ile gidişat incelenmelidir.
Olanzapin , Ketiyapin, Risperidon içeren ilaçlarda da dikkatli olunmalıdır.
Karaciğer üzerine olumsuz etkisi düşük ilaçlar ise Aripiprazol, Amisulpirid , Ziprasidon , Paliperidon ve
Lurasidon içeren ilaçlardır.
MİZAÇ DÜZENLEYİCİLER
Epilepsi ilacı olarak kullanımı olan ancak psikiyatride mizaç stabilizatörü olarak kullanılan Valproat,
Karbamazepin, Topiramate, Lamotrijin and Gabapentin ilaçları içinde karaciğere en olumsuz etkisi olan
Valproat içeren ilaçlardır.En az risklileri ise Lamotrijin , Gabapentin ve Pregabalin içeren ilaçlardır.
Lityum içeren ilaçların karaciğer üzerine değil böbrek üzerine olumsuz etkileri bulunmaktadır.
YEŞİL REÇETE İLAÇLAR
Düşünülenin aksine karaciğer üzerine olumsuz etkileri nadirdir.
KARACİĞER BOZUKLUĞUNU DÜŞÜNDÜRECEK ŞİKAYETLER
Kilo ve iştah kaybı, mide-bağırsak şikayetleri, çay rengi idrar, gözlerde sarılık , halsizlik, yorgunluk, kaşıntı, kil
rengi dışkı, kas ağrısı ve dikkati toplayamama şikayetleri ilaçların karaciğeri olumsuz etkilediğinin belirtileri
olabilir.
Onun için karaciğer testlerinde bozulma olan ve de ilaveten özellikle kanda bilirubin maddesi artanlarda
karaciğer etkilenmesi artık önemli derecededir ve mutlaka doktora danışılarak tedavi yeniden gözden
geçirilmelidir.
|