Hezeyanlı Bozukluk yada Delüzyonel Bozukluk tanı isimleri ile de adlandırılmaktadır. Paranoya eski Yunanca
bir terim olup hatalı çarpık düşünce anlamına gelmektedir. Deluzyon terimi ise dış hakikatlardan yanlış
çıkarsamalarla varılan gerçek dışı inançlar anlamına gelmektedir. Bazen de Sanrısal Bozukluk tanı adı
Paranoid Bozukluk eş değeri olarak kullanılmaktadır. Bence bu adlandırma tam karşılık değildir. Çünkü sanrı
psikiyatride algı bozuklukları ( halüsinasyon) için kullanılan öz Türkçe bir terim olup , sonradan varsanı
(halüsinasyon) da yine bu anlamda kullanılmıştır. Hezeyan ise Osmanlıca bir terim olup abuk sabuk, saçma
sapan sözler söyleme anlamındadır. Öz Türkçe sabuklama olarak adlandırılmaktadır.
Paranoya ise toplumda aşırı şüphe etme anlamında kullanılmaktadır. Paranoid kişilik de şüpheci kişidir. Tüm
bunları toparlarsak Paranoid Bozukluk ; gerçek dışı düşüncelerle yapılan yanlış çıkarsamalardır ve bu
başkaları tarafından mantıklı açıklama ve ikna çabaları ile değiştirilemez. Örneğin bir bey karısının kendisini
başka biriyle aldattığını hatta bu insanın kim olduğunu bildiğini söyler ve eşini suçlar ve gerçeğe yakın ama
aslı olmayan kanıtlarla da bunu ispatlamak ister. Örneğin eşinin banyo yapmasını o gün aşığı ile beraberlik
yaşadığının kanıtı olarak görür.
Paranoid yada Hezeyanlı Bozukluk sadece bir tip değildir. Somatik ( bedenle ilgili) , Erotomanik (Aşk),
Grandiyöz (büyüklük,asalet,zenginlik) , Perseküsyon (suçlama) , Kıskançlık gibi bir sürü şekilde ortaya
çıkabilir. Yani bir kişinin tüm tetkik ve muayenelere rağmen bir bedensel rahatsızlığının olduğunu
düşüncesinden vazgeçmeyip , doktorların aksini açıklamalarına rağmen kendi kanıtları ile bunu sürekli ve
vazgeçmeden kanıtlamaya çalışması da bir hezeyan olabilir.
Bazen de kıskançlık olarak ilk belirtilerini göstermeye başlayabilir. Paranoid Bozukluğun en büyük özelliği
aslında akla yakın ama akıl dışı olmasıdır. Yani bir kadın , bir yakınının onu sevmediği yada yuvasını bozmaya
çalıştığını, kendini kıskandığını düşünebilir. Bu durum yakınları tarafından da onaylanabilir. Ancak yakınlarının
yok böyle bir şey demesine rağmen , o yakınının kendine büyü yaptığı , evine sürekli büyüler bıraktığı
yönünde düşünmeye başlarsa ve yakını çok uzakta olmasına rağmen onu suçlar ve sürekli kendini bu
konularla meşgul ederek ilişkilerini ve evliliğini bozuyor ise bu durum artık hastalık düzeyine gelmiştir. Kanıtı
da herkesin ikna çabasına rağmen, yanlış inandıklarından bir adım geri adım atmamasıdır.
PARANOİD BOZUKLUKTA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1- Düşüncelerini saklarlar, onun için artık çok yoğunlaştığı zaman ortaya çıkar
2- Etraftan aldıkları tepkileri dindirmek için çarpık düşüncelerini ortaya atıp konuşmazlar ama hep
düşünürler
3- Düşündükçe zamanla yanlış çıkarsama ve düşünceleri dallanır budaklanır
4- Yanlış düşündüklerini etrafa kanıtlamanın çabası içindedirler
5- Yanlış olsa bile yaşadıklarına engel olamamanın kızgınlığı içlerinde büyür
6- Günlük yaşam ve işlerini sürdürürler onun için içlerinde büyüyen tehlikelilik fark edilmez
7- Paranoid Bozukluğu olanların şiddete yönelik tehditleri ciddiye alınmalıdır.
8- Özellikle kıskançlık paranoyası olan ve bunları sürdüren bireylerin tehlikelilik riski vardır
9- Patolojik kıskançlıkları yüzünden eşi yada partnerine şiddet uyguluyorlar ise tehlikelilikleri daha da
yüksektir
10- Paranoid Bozukluğu olan bireyin hastalık öncesi öfke kontrol problemi, suç ve yaralama geçmişi,
problemli alkol ve uyuşturucu kullanımı, psikopatik kişilik özellikleri, yaralayıcı ateşleyici silahlara ilgisi var ve
tedaviyi de uyumları yok ise şüphelendikleri kişilere ciddi zarar verebilirler
|