Alınan bir çok ilacın kan değerleri üzerine de olumsuz etkileri olmaktadır. Psikiyatri ilaçları da farklı
derecelerde kan üzerine olumsuz etkiler oluşturabilmektedir. Psikiyatride , düzenli kan sayımı yapılmadan
reçete edilmeyen bilinen bir ilacın dışında , aslında bir grup kullanılan ilacın da kan hücreleri üzerine olumsuz
etkileri bulunabilmektedir. Burada önemli olan psikiyatrik ilacın olası yan etkisinden korkarak ilaç almamak
değil , yan etkileri bilerek tedbirli olmaktır.
Psikiyatrik ilaçların yol açabildiği kan bozuklukları Trombositopeni ( Kanda pıhtılaşma görevi olan trombosit
hücrelerinin azalması ), Nötropeni ( Akyuvar (lökosit) türlerinden biri olan nötrofil hücrelerinin azalması ),
Agranülositoz ( Akyuvar (lökosit) hücrelerinin ve bir türü olan granülositlerin hücrelerinin ileri derecede
azalması ) ve Pansitopeni (Tüm kan hücrelerinin azalması) ’dir.
Bu ortaya çıkan durumlardan hafif derecede olanları sağlığa bir zarar vermezken ileri derecede olanları ise
fark edilmez ve tedbir alınmaz ise ciddi sağlık sorunları oluşturabilmektedir. İşte bu nedenlerden , psikiyatrist
doktor kontrolü altında olmadan kendi kendine ilaç kullanımı uygun değildir. Çünkü aynı zamanda bir tıp
doktoru da olan psikiyatrist, bu tarz ilaç yan etkilerini de takip etmelidir.
Kanda probleme neden olan en önemli psikiyatrik ilaç , etkin maddesi Klozapin olan ilaçlardır (Leponex ve
Clonex). Bu ilaçda Lökosit 3000 ve Granülosit 1500 ün altına düştüğünde yada bu değerlere yaklaştığında
hemen ve beklemeden doktor ile iletişime geçilmelidir. Onun için Klozapin içeren ilaçlar düzenli kan sayımı
olmadan verilmemektedir. Klozapin özellikle kullanımının ilk 3 ayı içinde bu tür sorunlara neden
olabilmektedir.
Kan bozukluğu riski olan diğer psikiyatride kullanılan ilaçlar ise risk önemi sırası ile KARBAMAZEPİN maddesi
içeren (Tegretol, Karazepin, Karbalex, Karbasif, Karberol,Teril) , VALPROAT maddesi içerenler
(Depakin,Convulex,Navarin,Valposim, OLANZAPİN maddesi içeren ilaçlar ( Zyprexa, Apzet,As-
Pineks,Elynza,Ofans,Oferta,Olafer,Olfrex,Olaxınn,Ollafax,Olnegıs,Olzanıd,Ozaprın,Pınolza,Rexapın,Zolapıne,Zo
phıx,Zyzapın), RISPERIDON içeren ilaçlar (Rısperdal, As-
Rısper,Neorıs,Norıdep,Perılıfe,Restela,Rıcus,Rıleptıd,Rıplıdon,Rıxol,Rıxper,Rostalept,Welrıs) ve HALOPERIDOL
maddesi içeren ilaçlardır ( Norodol,Sedaperıdol).
Ancak kan bozukluğu yapan etki ; Almanya’daki ¬AMSP adlı psikiyatrideki ilaç güvenliği programının
incelediği 122.562 psikiyatri hastası arasında ; Klozapinde ( bin hastada 1,8 hasta ), Karbamazepinde ( bin
hastada 1,4 hasta), Valproatta ( on bin hastada 5 hasta ), Olanzapinde ( on bin hastada 5 hasta) ,
Risperidonda ( on bin hastada 1 hasta ) , Haloperidolde ( on bin hastada 1 hasta ) oranında bulunmuştur.
Depresyon ilaçlarının yaptığı kan bozuklukları genel olarak çok düşüktür ( on bin hastada 1 hasta ). Ancak
antidepresanlar (depresyon ilaçları) arasında kan bozucu yan etki açısından dikkat çeken bir ilaç
vardır.MIANSERIN, kan bozukluklarına diğer antidepresanlara oranla çok belirgin bir şekilde neden olmaktadır
( AMP çalışması grafiğe göre on bin hastada 7) . Bu açıdan MIANSERIN maddesi içeren ilaç alanlar ( Tolvon )
dikkat etmelidir. Ayrıca Mıanserın’e benzerlikleri bulunan MIRTAZAPIN maddesi içeren ilaçlarda da (
Remeron,Mınelza,Mırtaron,Molrem,Redepra,Velorin,Zestat) kan değerlerinde olan düşüklüklerde bu ilacın
etkisi düşünülmelidir.
|