Obsesif Kompulsif Bozukluk; günlük yaşamını doğal olarak devam ettirmekte olan bir insanın birden aklına gelen, takıntılı, tekrarlayıcı ve rahatsız eden düşüncelerin oluşmasıdır. Düşünceler bireye saçma da gelse onu aklından atamaz.
Örneğin; aniden acaba bana bir hastalık mı bulaştı düşüncesi, kendisi ve etrafı tarafından aslında olmayacağı bilinse bile bir takıntı haline gelebilir. Artık aklı sürekli bununla meşguldür. Bu düşünce bireye korku ve sıkıntı verir.
Düşüncenin verdiği sıkıntı ile onu rahatlatmaya yönelik tekrarlayıcı davranışlarda bulunur. Sürekli doktorlara gider tetkikler yaptırır. Doktorların rahatsızlığı olmadığını ve bulaşmadığını söylemesi bile onu ikna etmez. Artık sonu gelmeyen hastane doktor ve araştırma tekrarları gelir.
Bu gereksiz tekrarlardan dolayı başlangıçta ona anlayış gösteren yakınları da ona kızmaya başlar.
Yine aynı şekilde kendisinin de saçma bulduğu kirlilik takıntıları oluşup, kirlendiğini düşündüğü eşyalarını defalarca yıkayıp silmesine rağmen(3den fazla kere)yine de temiz oldukları hissine kapılmazlar.
Obsesif kompulsif bozukluğunun (OKB) 3 temel bölümü var. Bunlar:
1-Sizi takıntılı (obsesif) yapan düşünceler
2-Hissettiğinz kaygı/endişe
3.Kaygınız/endişenizi azaltmak için yaptığınız davranışlar (kompulsiyonlar)
Peki kişi böyle bir durumda ne yapar? Nasıl hareket eder ?
-Obsesyon (takıntı- saplantı) düşünceleri düzeltmek: Eğer kafanıza bir şey takılmış ise bundan kurtulmak için başka şeyler yapar ve söylersiniz. Mesela dua edersiniz, ya da sizi rahatlatacak bir sözü sürekli tekrarlarsınız. Böyle yaparak, o kötü şeyin olmasına engel olacağınızı ya da kafanızın içindeki rahatsız edici olayların resimlerinden kurtulacağınızı hissedersiniz.
-Günlük aktiviteler: Günlük hayatınızda yaptığınız birçok şeyi daha yavaş, daha özenli yaparsınız; elinizi daha sık ve daha özenli yıkarsınız, evinizde bir şeyi yerleştirirken buna saatlerinizi harcarsınız ve işiniz hiç bitmez.
-Kontrol etmek: Sürekli olarak bir şeyleri kontrol edip durursunuz; kapılar kilitli mi, ocağı kapattım mı, ellerime bulaşan bir şey var mı vs.
-Sizi kaygılandıran şeylerden uzak durmak: Sizde kaygı uyandıran şeylerden/yerlerden uzak durmaya çalışırsınız. Mesela mikrop kapacağınızı düşündüğünüz yerlere gitmezsiniz ve öyle eşyalara dokunmazsınız, mutfaktan uzak durmaya çalışırsınız çünkü size saçma gelen bıçağı alıp bir yakınınıza saplamayı hatırlatır vs.
-İstiflemek/toplamak: Hiç bir şeyi atamazsınız, işinize hiç yaramasa, çok eski ve döküntü olsa bile atamazsınız, toplayıp durursunuz.
-Defalarca teyit etmek: Her şeyin yolunda olduğunu, hiçbir sorunun olmadığını , doğru olup olmadığını diğer insanlara defalarca sorup doğrulanmasını istersiniz.
Özetle, takıntılı-saplantılı düşüncelerle bir boğuşma süreci başlar. Artık takıntılar bireyin zamanını oldukça fazla almaya başlar, yaşamını bozar ve etrafı tarafından bilinmese bile, takıntılarına harcadıkları zaman konusunda şikayet gelmeye başlar.
|